– 6 lat temu po raz pierwszy wręczyliśmy te bardzo ważne nagrody. Bardzo ważne, bo dotyczące przestrzeni publicznej, która z samego założenia ma być dostępna dla każdego. Jeżeli przestrzeń ma być publiczna, to każdy musi mieć możliwość wejścia, jeśli tak nie jest, to traci ona swój walor publiczności – mówił prezydent Andrzej Duda, otwierając galę rozdania nagród kolejnej edycji konkursu Integracji i Towarzystwa Urbanistów Polskich „Lider Dostępności 2021”. Finał 6. edycji konkursu architektoniczno-urbanistycznego odbył się w Pałacu Prezydenckim 13 października 2021 r.

– To było właśnie wielką ideą, która przyświecała animatorowi tego konkursu, jego pomysłodawcy, panu Piotrowi Pawłowskiemu. Pan Piotr odszedł niestety 3 lata temu, dokładnie pięć dni temu, 8 października, była trzecia rocznica jego śmierci – przypomniał prezydent.

Podkreślił jednak, że idea trwa poprzez działania Integracji i konkurs „Lider Dostępności”.

– Aby otrzymać tę nagrodę, musi być „coś więcej” w projektowanych budynkach, nie tylko spełnienie przepisów i wymagań – zaznaczył.

40 zgłoszonych obiektów

Osiem nagród i dwa wyróżnienia w siedmiu kategoriach spośród 40 zgłoszonych obiektów w tegorocznym konkursie „Lider Dostępności 2021” – to wyniki obrad Kapituły Konkursu. Już po raz szósty był on zorganizowany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji wspólnie z Towarzystwem Urbanistów Polskich, pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. 13 października podczas uroczystej gali w Pałacu Prezydenckim wręczył on zwycięzcom nagrody.

Konkurs „Lider Dostępności” przede wszystkim promuje ideę projektowania uniwersalnego, czyli zapewniającego komfort i bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom budynków lub przestrzeni, także osobom ze szczególnymi potrzebami.

Ewa Pawłowska, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, przywołała podczas otwarcia gali swoje ostatnie doświadczenie z podróży z dżungli amazońskiej, gdzie doznała kontuzji kolana.

– To doświadczenie uświadomiło mi, że to ludzie są najważniejsi we wszystkich działaniach. Bo nawet tam, gdzie dostępności nie ma, życzliwi Indianie transportowali mnie do szpitala, gdzie mogłam otrzymać pomoc. Cieszę się, że spotykamy się w gronie ludzi wrażliwych – mówiła Ewa Pawłowska.

– Przy okazji chciałam zaprosić do naszego następnego konkursu, który wkrótce ogłosimy, na dostępny plac zabaw, nie tylko dla dzieci, ale dla całych rodzin. Szczegóły wkrótce – zapowiedziała prezes Integracji.

Testament Piotra Pawłowskiego

Postać Piotra Pawłowskiego, założyciela Integracji, była wielokrotnie przywoływana przez gości gali.

– Towarzyszy nam cały czas duch, testament Piotra Pawłowskiego – mówiła Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej.

Minister wymieniła liczne działania na rzecz osób z niepełnosprawnością, ujęte w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami, m.in. konieczność deinstytucjonalizacji i wdrażanie nowego, niedawno zapowiedzianego, programu PFRON.

Z kolei Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej podkreśliła, że dostępność zaczyna się od drugiego człowieka, przełamania jego barier. Przywołała także wdrażany przez ministerstwo od 3 lat Program Dostępność Plus.

– Cieszę się, że jesteście państwo tutaj i krok po kroku zmieniacie tę rzeczywistość wokół nas – podkreśliła.

W tym roku zwyciężyli…

Tegoroczni zwycięzcy to:

• Architekt/urbanista: prof. Krzysztof Chwalibóg
• Przestrzeń publiczna – wyróżnienie: Park Miejski w Starogardzie Gdańskim
• Duży obiekt użyteczności publicznej: stacja metra Młynów w Warszawie
• Obiekt usług lokalnych:
  • Przedszkole Miejskie nr 20 im. Smoka Felusia w Mielcu
  • Szkoła Podstawowa nr 174 z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie Wesołej
  • wyróżnienie: budynek terapeutyczno-edukacyjny w Mikoszowie
• Obiekt biurowo-handlowy:
  • „Nowy Targ” we Wrocławiu
  • Varso Place w Warszawie
• Obiekt mieszkalny/hotelowy: Dom Marzeń w Gdyni
• Obiekt zabytkowy: Muzeum Emigracji w Gdyni

Obiekt z komfortką

Laureaci konkursu podkreślali, że nagroda ta jest dla nich motywacją do dalszych działań. Jak podkreślił prezydent Starogardu Gdańskiego, Janusz Stankowiak, odbierając wyróżnienie w kategorii Przestrzeń publiczna, może czasami trwa to dłużej i wolniej, ale warto.

– Już trzeci raz odbieramy nagrodę w tym konkursie. Nie ukrywam, że dzięki niemu zaczęliśmy szukać tematów, gdzie architektura i architekt mogą pomóc ludziom – powiedziała z kolei Dorota Sibińska z pracowni architektonicznej xystudio.

Pracownia zaprojektowała Szkołę Podstawową nr 174 z oddziałami integracyjnymi w Warszawie Wesołej. Placówka otrzymała nagrodę w kategorii Obiekt usług lokalnych.

Ze wzruszeniem nagrodę w kategorii Obiekt mieszkalny/hotelowy odebrali Katarzyna i Marek Karczewscy z Gdyńskiej Fundacji „Dom Marzeń” za Dom Marzeń w Gdyni.

– My, rodzice dzieci z niepełnosprawnością, mamy dostępność wdrukowaną w naszą codzienność – zaznaczyła Katarzyna Karczewska.

Dom Marzeń wyróżnia się także tym, że jest w nim komfortka, czyli przewijak dla osób dorosłych, niesamodzielnych.

Ewa Pawłowska podkreśliła, że wpisuje się to w akcję zainicjowaną przez koalicję pięciu organizacji, w tym Integrację, pod patronatem prezydentowej Agaty Kornhauser-Dudy, „Przewijamy Polskę”.

Karolina Grabowicz-Matyjas, dyrektor Muzeum Emigracji w Gdyni, odbierając nagrodę w kategorii Obiekt zabytkowy zaznaczyła, jak ważnym doświadczeniem w tworzeniu obiektu dostępnego dla niej samej było skorzystanie z wózka oraz przejście muzeum z zawiązanymi oczami.

– To doświadczenia, które zostawiają ślad na stałe. Zapraszam, by konsultować ze środowiskiem osób niepełnosprawnych dostępność, by my mamy prawo nie wiedzieć, oni wiedzą to najlepiej – podkreśliła.

Szczególna postać w obszarze dostępności

Nagrodę w kategorii Architekt/urbanista otrzymał w tym roku prof. Krzysztof Chwalibóg, pionier projektowania uniwersalnego w Polsce, a także wieloletni prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich. „To on wprowadził posłów z niepełnosprawnością na sejmową mównicę” – jak zaznaczył prowadzący galę Roman Czejarek.

W filmie prezentowanym podczas gali prof. Chwalibóg wspominał Piotra Pawłowskiego i wspólną z nim pracę nad tworzeniem dostępnym polskiego Sejmu.

– Jestem niesłychanie wdzięczny Piotrowi Pawłowskiemu, że umożliwił mi współdziałanie z nim w różnych działaniach dotyczących dostępności, i to było wielką szansą, którą starałem się wykorzystać, a sądzę, że trudno jest mówić o czymś ważniejszym, jeśli człowiek zajmuje się architekturą – mówił prof. Chwalibóg.

Odbierając nagrodę podziękował zaś prezydentowi szczególnie za to, że obejmuje swoim patronatem działania dotyczące dostępności i przyjacielskości.

W dotychczasowych edycjach konkursu „Lider Dostępności” nagrodzono już ponad 50 obiektów.

Obejrzyj filmy o wszystkich nagrodzonych: